بررسی توقیع سمری و مفهوم مشاهده امام زمان عج در عصر غیبت کبری

بررسی توقیع سمری و مفهوم مشاهده امام عصر (عج) در زمان غیبت کبری
( قسمت دوم )

امر دوم :

این توقیع شریف ازدو دیدگاه باید مورد توجه قرار گیرد، روایت ، راوی آن مجهول است و یا مرسل است : وبعضی ها مورد اول را گفته اند یعنی راوی آن مجهول است .وبعضی ها گفته اند که این روایت مرسل است . پس باتوجه به طریقه عمل آنها در مواجهه با روایات واخبار نمی توان به این روایت عمل نمود.

دیدگاه اول : اینکه راوی آن مجهول است:

باتوجه به این نظر ودیدگاه روایت از لحاظ سند ضعیف ونمی تواند مورد استفاده قرارگیرد. ومجهول یعنی در علم رجال مورد ترجمه وفهم قرار نگرفته

سید خوئی در کتاب معجم رجال الحدیث جلد ۳۱ صفحه ۱۸۲ در بحثی که در خصوص توقیع سمری آورده است فقط آنرا ذکر کرده است وآنرا ترجمه وتوضیح نداده است وشخص نقل کننده را بنام احمد بن حسن المکتب ذکر کرده است درحالیکه می بینیم صاحب کتاب مکیال المکارم یک مورد قابل توجه را ذکر می کند که در آن می گوید که کسی که از وی توقیع سمری روایت شده است .احمد بن الحسن المکتب نیست بلکه او حسن بن احمد المکتب است . وبا توجه به انکه صاحب کتاب مکیال المکارم از مشایخ شیخ صدوق همانطوری که سید خوئی در کتاب معجم رجال الحدیث ذکر کرده است می باشد . واین در حالیست که صاحب کتاب مستدرکات علم رجال الحدیث در خصوص راوی حدیث توقیع سمری ذکر می کند که راوی توقیع (حسن بن احمد المکتب )می باشد همانطوری که صاحب کتاب مکیال المکارم درخصوص مجهولیت راوی نص صریحی را ذکر می کند . 
به این ترتیب شخص در حال تردد است بین اینکه شخص راوی احمد بن حسن المکتب است وآن طبق نظر بعضی از علما مجهول است یا اینکه شخص راوی حسن بن احمد المکتب است که او باید از مشایخ شیخ صدوق طبق نظر سید خویی وصاحب کتاب مکیال المکارم میباشد وبا توجه به نظر نمازی صاحب کتاب مستدرکات علم رجال الحدیث شخص راوی مجهول می باشد .

پس روایت کننده توقیع السمری شخص مجهول می باشد ودر کتابهای علم رجال ذکر نشده است وباتوجه به مجهول بودن راوی پس نمی توان به خبری که آورده است اعتماد نمود .باتوجه به مبانی بحث آنها در علم رجال وبه این ترتیب آنها حق عمل واحتجاج واستدلال به این توقیع را ندارند چون سند این روایت ضعیف است.
و از جمله کسانی که به ضعیف بودن سند این روایت گفته است :سید محمد صدر (رحمه الله) می باشد که گفته: واما اینکه این روایت خبر مرسل است پس غیر صحیح می باشد. با وجوداین اشکال در سند این روایت که قائم به ضعیف آن هنوز پابرجاست فلذا این روایت برای اثبات حکم شرعی کافی نمی باشد. (تاریخ الغیبة الصغری صفحه ۶۴۱)

دیدگاه دوم :مرسل بودن این روایت 

ودرخصوص احادیث مرسل به همه آنها عمل نمی شود مگر به روایات تعدادی از راویان که در نزد علمای علم اصول به روایات آنها عمل می شود مانند ابن ابی عمیر که به مرسل بودن چیزی که نقل می کند واقف هستند باتوجه به مواردی که بعضیها ذکر کرده اند وحسن بن احمد المکتب از کسانی نیست که به روایات مرسل که از سوی او نقل شده عمل می شود .
سیدمصطفی کاظمی دربشاره الاسلام میگوید : براستی که توقیع شریف خبر واحد مرسل است وموجب تعارض با قضایا و وقایع بزرگ زیادی که علماء آنرا قبول دارند ودر کتابهایشان نوشته اند نیست. (بشارة الاسلام صفحه ۱۴۶)
کما اینکه این توقیع با روایاتی که شیخ کلینی وشیخ طوسی ونعمانی با اسناد معتبر روایت نموده اند تعارض دارد .

از امام صادق (ع)نقل شده که فرمود : باید برای صاحب این امر غیبتی وجود داشته باشد وباید در زمان غیبت او دچار عزلت وکناره گیری خواهد شد وکسی اورا نمی بیند مگر تعداد سی نفر که اورا از وحشت وتنهایی بیرون بیاورند .

ودر ظاهر این حدیث همانطوری که شرح کننده احادیث نقل می کند که امام (ع)بوسیله سی نفر از اولیای نزدیک وی درزمان غیبت اورا از تنهایی در می آورند وبا آنها انس می گیرد واین سی نفر باید که در هر قرن تبدیل خواهند شد بخاطر اینکه عمری که آنها دارند نمی تواند مانند عمر امام (ع) طولانی شود واین امری است واضح که بر هیچ کسی مخفی نمی باشد . 

از جمله کسانی که به مرسل بودن این روایت تصریح نمود علامه مجلسی میباشد که بعد از ایرادی که به حدیث شریف گرفت گفت :که این حدیث (خبر واحد مرسل است. (بحارالانوار جلد ۳۵ صفحه ۳۱۸)
وگذشته از عقاید حتی در فقه با توجه به گفته علامه مجلسی نیز نمی توان به این توقیع استناد نمود.

ادامه دارد...

وبسایت انصار امام مهدی علیه السلام   http://almahdyoon.co

سایت موسسه وارثین ملکوت             http://www.varesin.org